Musimy stworzyć mapę drogową recyklingu aluminium w Polsce

Efektywność recyklingu aluminium w Polsce będzie zależeć od doszczegółowienia projektowanego systemu kaucyjnego, rewizji krajowych przepisów Rozszerzonej Odpowiedzialności Producentów wprowadzających na rynek produkty w opakowaniach oraz dostosowania do unijnych wymogów dotyczących PPWR. Takie wnioski płyną z webinaru „Przyszłość recyklingu opakowań aluminiowych” zorganizowanego przez Fundację na rzecz odzysku opakowań aluminiowych RECAL z udziałem Anity Sowińskiej, wiceministry z Ministerstwa Klimatu i Środowiska, które objęło honorowym patronatem wydarzenie.

„Według ostatnich danych RECAL poziom recyklingu puszki aluminiowej w 2021 r. wynosił 79%. Szacujemy, że objęcie puszek kaucją spowoduje wzrost poziomu ich zbiórki do ponad 90%. Dziś aluminiowe puszki odpowiedzialne są za realizację wymaganych poziomów recyklingu wszystkich opakowań aluminiowych. Pozostałe opakowania aluminiowe póki co nie osiągają zbliżonych wskaźników, dlatego znaczenie ich recyklingu musi wzrosnąć w krótkim czasie.” – powiedział Marek Kura, Przewodniczący Rady Nadzorczej Fundacji RECAL, otwierający webinar „Przyszłość recyklingu opakowań aluminiowych”.

Należy zauważyć, że objęcie puszek systemem kaucyjnym odmieni ekonomię sortowania opakowań aluminiowych w krajowych instalacjach komunalnych. Dlatego tak ważna jest także zmiana przepisów ROP, uwzględniająca zakaz krzyżowego finansowania oraz zasadę kosztu netto, aby wydzielanie pozostałych opakowań aluminiowych stało się faktycznie opłacalne.

„Chociaż system kaucyjny jest ważnym narzędziem umożliwiającym uzyskanie pełnej cyrkularności dla puszki napojowej, aluminium stosowane w innych opakowaniach również powinno być zbierane i poddawane recyklingowi. Dlatego kluczowe jest, by inwestować w większą liczbę dobrze funkcjonujących programów rozszerzonej odpowiedzialności producenta.” podkreślił Maarten Labberton, Packaging Group Director, European Aluminium.

Dużym wyzwaniem stojącym przed polskim regulatorem, a także branżą opakowaniową jest realizacja wymagań rozporządzenia PPWR, będącego już na ostatniej prostej prac na poziomie UE. Na dniach możemy spodziewać się przyjęcia przepisów, których głównym celem jest promocja opakowań z materiałów w jak największym stopniu zdatnych do przetwarzania zgodnie z klasami wydajności recyklingu.

W obliczu tych nadchodzących zmian branża zaapelowała do MKiŚ o dokonanie niezbędnego przeglądu potrzeb oraz możliwości wsparcia recyklingu z perspektywy podstawowych materiałów opakowaniowych, a także stworzenie „mapy drogowej” recyklingu aluminium w Polsce. Na spotkaniu zabrała głos Anita Sowińska, wiceministra klimatu i środowiska, która potwierdziła gotowość przygotowania takiej mapy przy współpracy z interesariuszami branżowymi. I dodała: ….”Powinniśmy odzyskiwać każdy kilogram aluminium, na tyle na ile jest to możliwe i zamykać obieg. Aluminium wpisuje się bardzo dobrze w gospodarkę obiegu zamkniętego. Wynika to z właściwości tego surowca, który można przetwarzać praktycznie bez końca, jest materiałem permanentnym.”

Branża przedstawia swoje postulaty

W kontekście projektowanego systemu kaucyjnego bardzo ważne jest doprecyzowanie przepisów. Chodzi przede wszystkim o wprowadzenie zróżnicowanej stawki kaucji w zależności od pojemności opakowania tj. do 1 litra i powyżej 1 litra, oraz wyznaczenie podobnych poziomów recyklingu dla opakowań nie objętych kaucją. Zdaniem przedstawicieli branży w ten sposób można zapobiec istotnym zmianom udziału opakowań kaucjonowanych w Polsce.

Start systemu jest zaplanowany na 1 stycznia 2025 r. Jednak biorąc pod uwagę złożoność problematyki i zróżnicowanie produktów bezpieczniejsze będzie wprowadzenie efektywnego systemu na początku 2026 r.

„Wprowadzenie systemu jest procesem skomplikowanym i wymaga czasu. Konieczna jest automatyzacja procesów sortowania opakowań aluminiowych w instalacjach komunalnych. Ważne, aby każda nowa lub modernizowana sortownia zobowiązana była do stosowania automatyzacji sortowania aluminium na frakcję grubą oraz drobną.” – podkreślił Jacek Wodzisławski, Prezes Zarządu Fundacji RECAL.

Webinar pozwolił także na przedstawienia pryncypiów systemu kaucyjnego z punktu widzenia branży aluminiowej. Jak podkreślali przedstawiciele Fundacji RECAL, kaucja na opakowania powyżej 1 litra powinna być dwa razy większa, niż w przypadku mniejszych objętości, a system kaucyjny wymaga całkowitego zwolnienia z podatku VAT. Należy także wprowadzić rejestr wszystkich kaucji oraz wprowadzonych i zwróconych opakowań w podziale na operatorów, a także uwzględnić konieczność weryfikacji wypłacanej kaucji elektronicznie. Konsumenci powinni zwracać puszki w formie niezgniecionej, co wymaga edukacji nt. właściwości tego metalu oraz możliwości jego recyklingu czy zasad zbiórki.

„Niezwykle ważne jest, aby zapewnić, że z zebranych puszek produkowane będą nowe opakowania, zgodnie z zasadą gospodarki obiegu zamkniętego. Odpowiedzialna za to powinna być ogólnopolska sieć centrów, zorganizowana przez producentów puszek, licząca kilkadziesiąt zakładów, która już teraz przerabia tysiące ton puszek miesięcznie – dodaje Jacek Wodzisławski.

Foto: Panel dyskusyjny „Projektowanie dla recyklingu” prowadzony przez Bartłomieja Wojdyło, Członka Zarządu Fundacji RECAL, w którym głos zajęli przedstawiciele branży: Guido Aufdemkamp, Executive Director w European Aluminium Foil Association zrzeszającym wytwórców folii aluminiowej oraz opakowań wytwarzanych z jej zastosowaniem; Wojciech Łuczkiewicz, Head of Group Procurement w spółce Cedo produkującej m. in. folię oraz tacki aluminiowe; Piotr Dębicki, Prezes Zarządu spółki Formika, reprezentującej wieczka aluminiowe oraz Maciej Martynowski, Commercial Director w Guala Closures DGS Poland produkującej nakrętki aluminiowe.

###

Kontakt dla mediów:

Jacek Wodzisławski, Prezes
Fundacja RECAL
Email: jacek.wodzislawski@recal.pl
Tel.: (+48) 605 100 390

Adrianna Piórkowska, Senior Account Executive
Fleishman-Hillard
Email: adrianna.piorkowska@fleishmaneurope.com
Tel.: (+48) 605 860 960